Cuộc triển lãm ảnh và tọa đàm về NSND Bảy Nam – Người mẹ trên sân khấu kịch nói miền Nam đã được Ban Lý luận Phê bình Hội Sân khấu TP HCM tổ chức tại số 5B Võ Văn Tần, phường 6, quận 3, TP HCM từ sáng 15-10 đến hết tháng 11-2020. Đạo diễn Thanh Hiệp – Trưởng Ban Lý luận Phê bình Hội Sân khấu TP HCM, đã có cuộc trò chuyện về cuộc triển lãm ý nghĩa này…
Sau lễ khai mạc là chuyên đề tọa đàm về NSND Bảy Nam, anh đã lưu giữ trong lòng niềm cảm xúc nào sâu sắc nhất?
Niềm vui vì hạnh phúc khi mà nhiều nghệ sĩ đã đến tham dự cùng với chúng tôi, những người viết báo lãnh vực văn hóa nghệ thuật và sân khấu. Các thành viên trong CLB Phóng viên sân khấu và Ban Lý luận phê bình rất phấn khởi, vì chúng tôi đã cố gắng thực hiện những hoạt động có ý nghĩa, qua đó lan tỏa sự đồng hành cùng với đời sống sàn diễn, cùng với khán giả hướng đến những chuẩn mực của sân khấu mà bài học làm nghề từ NSND Bảy Nam cho đến hôm nay vẫn còn giữ nguyện vẹn giá trị. Tôi cảm ơn Hội Sân khấu TP HCM đã tạo điều kiện để Ban Lý luận phê bình, CLB Phóng viên Sân khấu tổ chức thành công chương trình khai mạc triển lãm và tọa đàm về NSND Bảy Nam – “Người mẹ trên sân khấu kịch Miền Nam” vào sáng 15-10-2020 tại 5B Võ Văn Tần, P.6, quận 3, TP HCM. Cảm ơn NSND Kim Cương đã cung cấp hình ảnh, tư liệu quý về má Bảy Nam và luôn đồng hành cùng CLB Phóng viên Sân khấu, Ban Lý luận phê bình.
Quá trình tìm kiếm tư liệu của NSND Bảy Nam được anh tiến hành như thế nào?
Tôi gắn bó với sân khấu gần 30 năm rồi, hồi còn chụp hình bằng phim cuộc với chiếc máy cơ luôn đồng hành cùng tôi trên mọi nẽo đường. Cái thời mà đi tác nghiệp chụp được những tấm ảnh quý, tối về tôi gần như mất ngủ cứ ngấm nghía mãi. Chị hai Kim Cương cứ chọc, đặt tôi biệt danh “Hiệp chụp”, vì mỗi lần gặp chị thì đều yêu cầu cho được chụp ảnh. Nhờ vậy mà tôi có nhiều ảnh quý. Với NSND Bảy Nam, từ khi được chị Hai Kim Cương dẫn đến nhà, diện kiến má Bảy, dần dần quen thuộc như đứa con trong gia đình, tôi có dịp trò chuyện, phỏng vấn má Bảy, rồi xin được chụp ảnh. Vậy là có nhiều bức ảnh quý từ sinh hoạt đời thường của má cho đến khi má chuẩn bị vai diễn, hóa trang trong hậu trường rồi bước ra sân khấu. Quá trình tìm kiếm tư liệu cũng không khó, vì cuộc triển lãm này tôi đã ấp ủ từ lâu, chỉ khó là cùng chị Hai Kim Cương tìm kiếm tư liệu ở nhà chị. Sau đó chọn lựa, chuẩn bị kết cấu bố cục để có một không gian vừa trưng bày ảnh, vừa giới thiệu những bài báo quý về má Bảy.
Sau cuộc triển lãm này, anh dự định sẽ thực hiện các dự án nào mới?
Sau cuộc triển lãm “Sắc màu sân khấu” tháng 6 vừa qua, chúng tôi chọn chủ đề triển lãm về NSND Bảy Nam khởi động cho chuỗi triển lãm ảnh sân khấu về tác giả, tác phẩm. NSND Bảy Nam là nữ nghệ sĩ tiền phong của sân khấu kịch miền Nam, khi vừa là tác giả, đạo diễn, vừa là diễn viên và nhà quản lý. Những cống hiến của bà về mặt sáng tạo hình tượng nhân vật người mẹ trên sân khấu đã trở thành khuôn mẫu sáng tạo để các thế hệ nữ diễn viên tiếp nối, cụ thể qua hai tác phẩm nổi tiếng: “Lá sầu riêng” và “Bông hồng cài áo”. Bà là nữ tác giả sáng tác nhiều kịch bản nhất và là nữ nghệ sĩ diễn nhiều loại vai từ sân khấu cải lương đến kịch nói, bà có thể diễn vai giả trai, vai đào võ, vai lẵng, vai hài, vai độc…Khi NSND Kim Cương mở đường gầy dựng phong trào thoại kịch miền nam, cuối thập niên 50, đầu những năm 60 với sự xuất hiện của nhiều ban kịch, thì bà đã là cố vấn chon con gái mình, để sau đó hình thành dòng kịch nói miền Nam, điển hình là đoàn kịch nói Kim Cương. Công lao của bà rất lớn trong sự nghiệp phát triển của sân khấu kịch miền Nam, đặc biệt bà được các thế hệ nghệ sĩ xem như người mẹ bên sân khấu kịch, còn NSND Phùng Há là người mẹ bên sân khấu cải lương. Tiếp sau triển lãm này, Ban lý luận phê bình và CLB PV Sân khấu tiếp tục triển khai các chủ đề triển lãm ảnh tác phẩm – tác giả: NSND đạo diễn Trần Minh Ngọc, tác giả Lê Duy Hạnh, đạo diễn NSND Huỳnh Nga, NSND Phùng Há, NSND Đinh Bằng Phi, soạn giả NSND Viễn Châu… Mỗi chủ đề triển lãm sẽ gắn kết với tọa đàm để ôn lại những kỷ niệm về các bậc tiền bối, nhằm đúc kết thêm nhiều bài học kinh nghiệm cho thế hệ làm sân khấu hôm nay.
Được biết, NSND Kim Cương đã chính thức giao quỹ học bổng mang tên NSND Bảy Nam cho Hội Sân khấu TP HCM quản lý. Anh có thể nói về kế hoạch phát triển quỹ học bổng này?
Từ năm 2013, khi bắt đầu tổ chức chương trình Nghệ sĩ tri âm, trao quà tết cho nghệ sĩ nghèo, có hoàn cảnh khó khăn, bệnh tật, NSND Kim Cương đã thực hiện quỹ học bổng mang tên mẹ của mình, trao cho con em nghệ sĩ nghèo hiếu học. Tính đến năm nay đã có hơn 200 phần học bổng được trao, có cháu nhận học bổng nhiều năm liền và đã hoàn thành đại học, trở thành bác sĩ, kỹ sư. Được sự chấp thuận của Hội Sân khấu TP HCM, Ban lý luận phê bình sẽ tiếp nhận quỹ học bỗng và tổ chức nhiều sự kiện, suất hát gây quỹ, nhằm tạo thêm cho nguồn quỹ phát triển để chăm lo cho việc học tập của con em nghệ sĩ, công nhân hậu đài có hoàn cảnh khó khăn.
Ban Lý luận Phê bình Hội Sân khấu TP HCM cảm ơn các lẵng hoa tươi thắm của: Gia đình nhạc NSƯT Bắc Sơn (chị Hạ Châu, Bích Thủy), vợ chồng anh Việt Phương – Bích Lan, Cty Du lịch Hải Âu, NSƯT Trịnh Kim Chi (Phó chủ tịch Hội Sân khấu TP HCM), Tiến sĩ Lê Hồng Phước, NSND Kim Xuân, NSND Trần Ngọc Giàu…đã gửi đến chúc mừng triển lãm thành công.
Cảm ơn nhà thiết kế Dương Thành Lâm, tổ thực hiện thiết kế Lâm Già, diễn viên Hồ Minh Mẫn đã thiết kế, trang trí không gian trưng bày triển lãm và thiệp mời.
Cảm ơn các nghệ sĩ: NSND Minh Vương, NSND Lệ Thủy, NSND Kim Xuân, NSƯT Lê Thiện, NSƯT ca sĩ Hồng Vân, NSƯT Thành Lộc, NSƯT Thành Hội, NSƯT Hữu Châu, NSƯT Minh Hạnh, NSƯT đạo diễn Hồ Ngọc Xum, đạo diễn Huỳnh Anh Tuấn (Sân khấu IDECAF), đạo diễn Hữu Luân, NS Mỹ Chi, đạo diễn Nguyễn Hồng Dung, đạo diễn Ái Như, đạo diễn Lê Mỹ Phượng, NSƯT Tuyết Thu, NSƯT Mỹ Uyên, NSƯT Lê Nguyên Đạt, đạo diễn Chánh Trực, NS Thanh Hằng, ca sĩ Bình Chinh, Cẩm Như, Nghi Tâm, Nguyễn Tuấn, Thành Danh, Kim Luân, Huỳnh Sơn, Quế Dinh…đã đến tham dự, cùng ôn lại những kỷ niệm khó quên về bài học làm nghề của NSND Bảy Nam.
Cảm ơn Nhà báo Nguyễn Thế Thanh, nhà báo Cát Vũ, Nhà báo Lê Văn Nghĩa, Nhà báo Trần Nhật Vy và các bạn phóng viên các báo, đài, các thành viên CLB Phóng viên Sân khấu đã đến đưa tin, tham gia buổi khai mạc triển lãm và tham dự chương trình tọa đàm.
Đặc biệt, cảm ơn sự đóng góp của các cá nhân dành cho quỹ học bổng NSND Bảy Nam với số tiền ủng hộ: 7,5 triệu đồng của: Nhà báo Thế Thanh, đạo diễn Nguyễn Hồng Dung, NS Thanh Hằng, NSƯT Minh Hạnh, bạn đọc tên Diễm.
Cảm ơn các trang báo, kênh truyền hình đã viết và thông tin về cuộc triển lãm NSND Bảy Nam – “Người mẹ trên sân khấu kịch nói miền Nam”.
G.T
Ảnh: Thanh Hiệp
